Friuli Venezia Giulia.
Friuli Venezia Giulia is een autonome regio in het noordoosten van Italië. Ten noorden grenst ze aan Oostenrijk, ten oosten aan Slovenië en in het westen en zuiden respectievelijk aan de regio Veneto en de Adriatische Zee. De hoofdstad van Friuli Venezia Giulia is Trieste, de koffiehoofdstad van Italië!
Voor het antieke Rome was deze regio van strategisch belang en diverse militaire expedities naar Istrië moesten de lokale volkeren in bedwang houden. In 181 v. C. stichtten de Romeinen de kolonie van Aquileia en vanaf daar straalde de macht van Rome over verschillende opstandige groepen. Onder Keizer Augustus werden deze gebieden de tiende regio, X Regio Venetia et Histria.
De regio onderging een proces van romanisering vergelijkbaar met die van andere delen van het Rijk. De naam Friuli is van Romeinse oorsprong en komt van de stad Forum Julii (nu Cividale) gesticht door Julius Caesar in het midden van de eerste eeuw v.C. en werd na de vernietiging van Aquileia door de Hunnen, de regionale hoofdstad van Venetia et Histria. Ook de naam Venezia Giulia verwijst naar de Romeinse benaming voor deze streek, Venetia et Histria. De huidige samengestelde regionaam werd in 1863 voorgesteld door een linguïst uit Gorizia, Graziadio Ascoli. Na het Risorgimento en de éénwording van Italië in 1861 leeft in deze streek heel sterk het irredentisme. Het is als term afgeleid van de woorden "Italia irredenta", "het (nog) niet teruggewonnen (deel van) Italië". Het is in zijn oorspronkelijke betekenis een staatkundig streven dat alle gebieden waar een Italiaanstalige bevolkingsgroep leeft, bij Italië in te lijven. Vooral Zuid-Tirol en Dalmatië met Istrië werden doelwit van het irredentisme. Deze gebieden maakten ten tijde van de Italiaanse éénwording nog deel uit van Oostenrijk-Hongarije. De regio Friuli Venezia Giulia bereikt haar huidige vorm na de Tweede Wereldoorlog. Op 10 februari 1947, tekende het verslagen Italië, in Parijs het vredesverdrag met de geallieerden. Italië verloor hierdoor weer grote delen van Venezia Giulia. De keuze als de regionale hoofdstad viel toen op Trieste om haar strategische ligging als één van de belangrijkste havens van de Middellandse Zee. De regio Friuli Venezia Giulia is één van de vijf Italiaanse autonome regio’s van Italië en bestaat dus eigenlijk uit twee historische en geografische regio's met verschillende culturele kenmerken. Friuli Venezia Giulia ligt op de grens van de drie belangrijkste etnisch-linguïstische delen van het Europese continent: de Latijnse, Slavische en Germaanse. De bekendste steden zijn Trieste, Gorizia, Udine, Pordenone en Aquileia.
In Friuli Venezia Giulia worden overwegend witte wijnen geproduceerd terwijl de rode zeker niet moeten onderdoen voor andere regio's. De belangrijkste aangeplante druivenrassen van deze regio zijn Pinot Grigio (26%), Merlot (15%), en Friulano (9%). Typische autochtone rassen voor deze regio zijn in wit de Friulano, Picolit, Ribolla Gialla, Malvasia Istriana en Verduzzo. Voor rood is dat de Refosco dal Peduncolo Rosso, Schioppettino en Tazzelenghe. Internationale rassen die hier wijdverspreid zijn, zijn de Sauvignon Blanc, Merlot en Cabernet Franc.
Weetjes over Friuli Venezia Giulia.
Hoofdstad: Trieste
Provincies: Trieste, Gorizia, Pordenone en Udine.
Grootte: Zeventiende grootste van de twintig Italiaanse regio's.
Bevolkingsdichtheid: Twaalfde dichtstbevolkte regio van de twintig Italiaanse regio's.
De hoofdstad Trieste is door de perfecte geografische ligging aan de Adriatische kust, de vele culturen en talen de aangewezen plaats geweest in de jaren 1700 om de steeds belangrijker wordende grondstof koffie te verhandelen, te branden en door te sluizen naar het achterland, voornamelijk Oostenrijk. In Trieste perfectioneerden echte vakmannen de kunst van het branden, bewaren en vervoeren van deze kostbare grondstof met bekende namen zoals Hermann Hausbrandt en later Francesco Illy. De stad is nog steeds de belangrijkste haven in het Middellands Zeegebied voor de handel in koffie.
De keuken is eenvoudig, zonder veel opsmuk. In de gastronomie van Friuli Venezia-Giulia zijn vele invloeden terug te vinden omdat de streek een doorgangsgebied was en omdat zij door allerlei volkeren veroverd werden. Het is een trefpunt van de Venetiaanse, de Oostenrijks-Hongaarse en de Joegoslavische cultuur. Tot de specialiteiten van Friuli Venezia Giulia behoren de prosciutto van San Daniele, de polenta, de eenpanssoepen minestroni, omeletten frittate, en de Montasio-kaas .
Bekende Italianen uit de oude en recente geschiedenis die afkomstig zijn van Friuli Venezia Giulia; de doelman Dino Zoff, de voetbaltrainer Fabio Capello, de kunstenaar Mario Donizetti en uiteraard de "koffiebrander" Francesco Illy.
Wijnbouw in Friuli Venezia Giulia.
Hieronder krijg je een overzicht van de DOCG-, DOC- en IGT-gebieden in Friuli Venezia Giulia.
D.O.C.G. (4)
1. Ramandolo
11. Colli Orientali del Friuli Picolit
12. Lison
13. Rosazzo.
D.O.C. (10)
2. Carso of Carso-Kras
3. Friuli Colli Orientali
4. Collio Goriziano of Collio
5. Friuli Annia
6. Friuli Aquileia
7. Friuli Grave
8. Friuli Isonzo of Insonzo del Friuli
9. Friuli Latisana
10.Lison-Pramaggiore
Prosecco in de provincies Udine, Pordenone, Gorizia en Trieste.
IGT (3)
Alto Livenza
Delle Venezie
Venezia Giulia
Totale wijnproductie per jaar : 140 miljoen liter.
Rode of Roséwijn : 40 miljoen liter.
Witte wijn : 100 miljoen liter.
Aandeel in de wijnbouw van Italië : 1,7 %.
Oppervlakte aan wijngaarden: 25.000 hectare.
(Bron: Istat 2015)
Friuli Venezia Giulia is met haar productievolume van ongeveer 1,4 miljoen hl wijn de negende regio qua volume. Met een areaal van 25.000 hectare gaat Friuli Venezia Giulia wel tegen de stroom in van een dalend productievolume een kleiner areaal dan het naburige Toscane. Vooral de productie van witte wijnen is sterk gestegen. Een algemene wijnstijl voor Friuli Venezia Giulia zou men kunnen samenvatten met elegant, fijn en stijvol en in de meeste gevallen wijn van mono-variëteiten.
Friuli Venezia Giulia heeft twee DOCG-herkomstgebieden voor dessertwijnen, de Ramandolo, een relatief onbekende wijn gemaakt van de Verduzzo die vooral groeit in de heuvels ten noorden van Udine en de Colli Orientali del Friuli Picolit, een delicate amberkleurige dessertwijn gemaakt van de aromatische Picolit.
Van de tien DOC-herkomstgebieden zijn er drie interessante om te onthouden. De Collio Goriziano, of simpelweg Collio, de Friuli Colli Orientali, soms afgekort tot COF, die loopt van Gorizia langs de Sloveense grens naar Tarcento en de Friuli Isonzo met stijlvolle droge varianten van Gewurztraminer, Pinot Grigio en Riesling. Het grootste DOC-herkomstgebied is de Friuli Grave.
Historisch gezien is de Tocai (Friulano) een zeer belangrijk wit druivenras. Tegenwoordig staat er enkel Friulano op de fles sinds een Europees Hof oordeelde dat de naam Tocai enkel nog voor de Hongaarse Tokaji mocht gebruikt worden.
Houlagering behoort niet tot de traditionele wijnproductie van deze regio maar steeds meer past men met succes deze lageringstechniek wel toe. Een voorbeeld hiervan zijn de houtgelagerde Refosco- , Schiopettino of Terrano-wijnen.