Veneto

Het langzame glijden van de gondels in Venetië, het gekleurde glas van Murano, de arena van Verona, de toppen van de Dolomieten, de glooiende heuvels met Palladiaanse villa’s, het Gardameer en beroemde wijnen zoals Amarone della Valpolicella en Prosecco zijn slechts enkele beelden die kenmerkend zijn voor de regio Veneto.

Daar zijn ze weer, de Etrusken.

Er wordt aangenomen dat de wijnstok al vele eeuwen voor Christus in zijn wilde vorm aanwezig was in de regio Veneto, toen druiven alleen als voedsel werden gebruikt.
Hoewel de aanwezigheid van de Grieken wordt beschouwd als het begin van de geschiedenis van wijn in Italië, lijkt het erop dat de aanwezigheid in Veneto teruggaat tot een vroeger tijdstip.

Vanaf de 7e eeuw voor Chr. begonnen de Etrusken de ontwikkeling van de wijnbouw in de regio, toen al bewoond door de Reti en Veneti, een oud Indo-Europees volk, die uiteindelijk de naam zou geven aan dit gebied. De Romeinen breidden de teelt van de wijnstok verder uit.

Barbaarse invasies die volgden waren verantwoordelijk voor de verwoesting van een groot deel van de wijngaarden. De geestelijken waren hier fel tegen. San Zeno, bisschop van Verona, nodigde in zijn preken de gelovigen uit om de wijngaarden te beschermen.

Pas in 643 werden ze voor het eerst wettelijk beschermd met een speciaal edict. De Longobardische koning Rothari vaardigde straffen uit voor iedereen die schade aan wijngaarden veroorzaakte of verantwoordelijk werd gehouden voor diefstal van druiven.

Tijdens de Middeleeuwen introduceerden Venetiaanse kooplieden van de Republiek Venetië, la Serenissima, naast de import en export van wijn, ook voor nieuwe wijnstokken.
De Murano-glasblazers droegen bij aan de verspreiding van wijn en de betere waardering ervan. De verfijnde flessen en glazen verspreidden zich snel over de tafels van de edelen en vervingen geleidelijk de bekers van keramiek, zilver en tin. De glazen werden meteen geassocieerd met kwaliteit.
Vanaf het midden van de 13e eeuw beheersten Venetiaanse kooplieden bijna de hele wijnmarkt.

In de 16e eeuw werd het lot van wijn uit Veneto gekenmerkt door afwisselende periodes van groot succes en verval, als gevolg van de verwoesting veroorzaakt door oorlogen en pestepidemieën.

In 1709 was er een zeer koud seizoen waar strenge vorst het merendeel van de wijngaarden vernietigde en de opgelopen schade gevolgen had voor een lange tijd.
Halverwege de 19e eeuw volgde een andere ramp met de verspreiding van ziektes en phylloxera, waardoor de wijnbouwers gedwongen werden de wijngaarden te herstellen met wijnstokken uit Frankrijk en andere Italiaanse regio’s.

Naar het einde van de eeuw werd een poging gedaan om de Venetiaanse oenologie nieuw leven in te blazen door de kenmerken van het territorium en de meest geschikte variëteiten te bestuderen. Een eerste concrete stap naar het streven naar kwaliteit.
Zo werd in 1876 de beroemde en belangrijke school voor oenologie van Conegliano opgericht en in 1923 het proefstation voor wijnbouw en oenologie.
Tegen het einde van de 19e eeuw kreeg de wijnbouw een nieuwe impuls dankzij de activiteit van deze belangrijke onderzoeks- en opleidingscentra.

Geografie.

Kenmerkend voor de geografie is het landschap met bergketens (30%), uitgestrekte heuvelachtige gebieden (15%) en een groot vlak gebied (55%).
Door deze geografische verschillen zijn er aanzienlijke temperatuurschommelingen tussen zomer en winter, die in de buurt van het Gardameer en in het kustgebied beperkter zijn.

Je kan binnen de regio Veneto enkele belangrijke macrogebieden identificeren.
In het westen, het gebied van het Gardameer en Verona met Bardolino, Valpolicella en Soave. Meer centraal het gebied rond Vicenza met de wijnen van Gambellara, de Berici-heuvels en de streek rond Padua met de Colli Euganei.
In het oosten de wijnen van de Piave en Prosecco.

Diversiteit is troef.

Binnen zo'n veelzijdig panorama zijn grote verschillen te vinden in aangeplante druivenrassen, manieren om de wijnstok te geleiden (variërend van het pergolasyteem, de klassieke Guyot en Cordone speronato tot het Bellussera-syteem) en terroir.

De redenen voor het succes van wijn uit Veneto zijn te vinden in het uitgebreid arsenaal aan autochtone druivenrassen waaronder Garganega, Trebbiano di Soave, Glera, Vespaiolo, Marzemino of Corvina, Rondinella en Raboso. Deze zijn hofleverancier van wereldberoemde wijnen zoals Bardolino, Soave, Valpolicella, Amarone en Prosecco.

Laten we er hier al enkele bekende overlopen, wat verder in detail bekijken, en beginnen aan het Gardameer in het westen en zo opschuiven naar de Adriatische kust.

Bardolino, vaak wat lichtvoetiger en fruitiger van stijl, wordt gekenmerkt door hints van kersen en bessen. In het verleden heeft dit type geleden onder de keuze voor kwantiteit i.p.v. van kwaliteit maar daar is een stijlbreuk ingezet.

Valpolicella en Soave vinden we resp. rond Verona en het stadje Soave.
Valpolicella, door de Romeinen "Vallei van vele kelders" genoemd, heeft een klimaat dat de ontwikkeling van inheemse variëteiten zoals Corvina, Corvinone en Rondinella bevordert.
Ze leveren prestigieuze wijnen op zoals Amarone della Valpolicella en Recioto, maar ook Valpolicella Superiore en Valpolicella Ripasso.
Het productiegebied van de witte Soave-wijnen heeft zijn epicentrum aan de oostkant van de Lessini-heuvels in de provincie Verona.

Vicenza en Padua met de Colli Euganei staan iets in de schaduw van voorgaande en volgende streken maar hebben pareltjes van druivenrassen zoals de Manzoni Bianco, Marzemino, Vespaiolo en Durella.

Helemaal wereldberoemd is natuurlijk de Prosecco die in het westelijk deel rond Treviso, Conegliano en Valdobbiadene alomtegenwoordig is.

Valpolicella Ripasso.

Valpolicella Ripasso is een héél bijzondere wijn. We zouden het kunnen omschrijven als de verbinding tussen de eenvoudigere Valpolicella en de Amarone della Valpolicella.
Het is een rode wijn gemaakt door de maceratie van Valpolicella-wijn in de pulp die diende voor het maken van Amarone della Valpolicella.

Valpolicella Ripasso is in feite een wijn geboren uit boerensluwheid, op basis van een "overschotje", een vorm van recycling. De Ripasso-methode is een oude praktijk die erin bestaat een Valpolicella-wijn gedurende ongeveer 15 à 20 dagen "opnieuw te laten passeren", ripassare, op de pulp van Amarone of Recioto, waarbij een tweede gisting plaatsvindt.
De pulp, die nog steeds zeer rijk is aan polyfenolen, suikers en smaken, zal zo de wat eenvoudigere Valpolicella versterken.
Hoewel het een zeer oude techniek is die Valpolicella-producenten al eeuwenlang gebruiken, is de term Ripasso vrij recent.

Amarone della Valpolicella.

Amarone della Valpolicella heeft tegenwoordig dezelfde reputatie als een Barolo of Brunello di Montalcino en toch is het een heel apart geval.
Een Amarone is het resultaat van de vinificatie van ingedroogde druiven.
Populaire legendes koppelen de geschiedenis van Amarone della Valpolicella aan een andere beroemde wijn uit het gebied, de Recioto della Valpolicella, een rode dessertwijn, waarbij tijdens het wijnbereidingsproces de gisting wordt gestopt voordat alle suikers worden omgezet in alcohol.
De naam begon te circuleren in 1936 toen, in de Cantina Sociale Valpolicella, de keldermeester Adelino Lucchese de wijn uit een vergeten en bij toeval gevonden Recioto-vat wilde proeven.
Op het moment van proeven riep de kenner verbaasd uit dat de wijn uit dat vat drinkbaar was, maar hij was meer droog en bitter dan de Recioto, het was niet amaro maar amarone!
Zo kwam het dat vanaf dat moment de wijn beroemd werd als Amarone en met deze bijnaam begon te circuleren.

De eerste flessen die onder deze naam op de markt werden gebracht dateren van 1953, maar deze grote rode wijn verkreeg de status van DOC in 1968 en DOCG pas in zeer recente tijden, in 2010.

Het eindresultaat hangt af van een zorgvuldige oogst van de druiven, een strenge selectie van de trossen, het drogen op matten of in kleine kratten, een goede ventilatie en lage luchtvochtigheid.
Het indrogen duurt 3 à 4 maanden, het gewichtsverlies van de druiven is 30 à 40% en het verkregen sap is geconcentreerd, rijk aan suikers en extracten.
De persing is zacht en de maceratie is lang om een ​​uitstekende extractie van tannines en pigmenten mogelijk te maken.
Het resultaat is een fluweelzachte en vlezige wijn met een elegante tanninestructuur, goed uitgebalanceerd in frisheid en sappigheid.

Soave en Recioto di Soave.

Soave, gelegen langs de oude Via Postumia, was een belangrijke plaats tijdens het Romeinse rijk. De Romeinen noemden de Soave- en Recioto-wijnen "Retico".

Volgens de legende is de oorsprong van de naam Soave afgeleid van geschriften van Dante Alighieri tijdens zijn ballingschap in Verona.
Andere bronnen suggereren dat het is afgeleid van een Germaanse stam, de Svevi (Schwaben) die ooit in het gebied woonde.

Soave is een wijn op basis van Garganega en de Recioto di Soave is de variant als dessertwijn.
De Acinatico kan worden beschouwd als de voorouder van Recioto di Soave, een zoete wijn die werd geproduceerd met druiven die op rekken werden gedroogd en vervolgens werden gevinifieerd.
Acinatico werd zo gewaardeerd dat Flavius ​​Magnus Aurelio Senator, minister onder de Ostrogotische koning Theodoric de Grote, in 503 een schriftelijke getuigenis achterliet.
In zijn dagboeken over Soave staat het beschreven als "de witte wijn, verkregen uit geselecteerde druiven, met een prachtige kleur die lijkt te zijn gecreëerd door een witte lelie".

Prosecco, een reis door de eeuwen.

Je kan niet over wijnen uit Veneto praten zonder Prosecco te vernoemen.
De bekendste bubbel van Italië. Een mousserende wijn met delicate aroma's van bloemen en fruit, een lichte structuur en leverancier van veel plezier.

Over de oorsprong van de naam Prosecco wordt nog steeds veel gedebatteerd.
De origine van Prosecco gaat op z’n minst terug tot de periode van de Romeinse overheersing, meer dan 2000 jaar geleden. Zij zorgden voor een verbetering van de bestaande landbouwmethoden, inclusief de wijnbouw.

In 503 schrijft de bisschop van Poitiers, Venanzio Fortunato, afkomstig van Valdobbiadene, over zijn land als ‘waar de wijnstokken ontspringen, onder de berg, waar het schaduwrijke groen het droge land bedekt’ (Quo Vineta Vernantur, Sub Monte Jugo Calvo, Quo Viror Umbrosus Tegit Sicca Metalla).

Pas na het jaar 1000, met de opkomst van de eerste kloosters, werden ook de vaak ongebruikte vlaktes aangeplant met wijnstokken.

Enkele eeuwen later begon la Serenissima, de Republiek Venetië, grote interesse te tonen in de ontwikkeling van moderne landbouw waarin wijnbouw een belangrijke rol zou spelen.
Door het bouwen van kanalen en beheren van rivieren zoals de Piave, Brenta, Sile en Livenza in het hinterland, kon wijn Venetië gemakkelijker bereiken. Venetiaanse handelaren kochten grote hoeveelheden wijn, een belangrijk exportproduct voor de Republiek.
Tegelijkertijd werden door de doges van Venetië de belastingen en accijnzen op de rechtstreekse export naar Centraal-Europa vanuit Valdobbiadene-Conegliano verhoogd met de bedoeling die "concurrerende" export te stoppen.
In 1544 stuurde de Consiglio della Magnifica Comunità di Conegliano zijn ambassadeur naar Venetië om het geschil op te lossen en te eisen dat hun privileges zouden gerespecteerd worden.

Na de val van de Republiek Venetië, barslechte weersomstandigheden en onderlinge conflicten raakte de wijnbouw rond Treviso, Valdobbiadene en Conegliano in verval.

In de tweede helft van de 18de eeuw kwam er een heropleving met de oprichting in 1769 van de Accademia d'Agricoltura di Conegliano.
De academie was een culturele kring waar wijnmakers, technici, geleerden en intellectuelen samenkwamen om de kwaliteit, het onderhoud, het systematisch catalogeren van wijngaarden en de problemen van de verschillende druiven in de wijnbouw te bespreken en te documenteren.
In één van deze bijeenkomsten in 1772 werd Prosecco en Glera voor het eerst genoemd door de academicus Francesco Maria Malvolti.
Onder het Oostenrijks-Hongaarse bewind werd het eerste onderzoek opgestart naar identificatie van de aanwezige druivenrassen met als resultaat een diverse lijst aan druivenrassen zoals Perella, Pignoletta Bianca, Strascalone, Dell’Occhio, Marzemino Nero én Prosecco.

Felice Benedetti en Antonio Carpenè verdienen de eer voor de oprichting van de Società Enologica Trevigiana in 1868, gevolgd in 1876 door de oprichting van La Scuola Enologica di Conegliano.
Dit instituut is de drijvende kracht geweest achter de oenologische ontwikkeling, niet alleen van Conegliano-Valdobbiadene, maar van de hele Italiaanse wijnbouw.

De Eerste Wereldoorlog was opnieuw een rampzalige periode voor het gebied dat de grenslijn en loopgraaf was tussen Italië en Oostenrijk.

Onder impuls van het Italiaanse Ministerie voor Landbouw veranderde in 2009 de naam van het druivenras naar Glera i.p.v. Prosecco.
Dit was gewenst om de oorsprongsbenaming Prosecco te beschermen. Zolang Prosecco een druivenras aangaf en niet een productiegebied, was die bescherming niet effectief.

De "slechte nacht" van Piave.

Waarschijnlijk klinkt de Raboso del Piave en de Malanotte del Piave heel wat onbekender in de oren. Toch verdient dit druivenras en wijn onze aandacht.
Het is het druivenras dat aan de basis ligt van de rode wijn van het Piave-gebied.
Antonio Bonotto van Bonotto delle Tezze, een fervente verdediger, herinnert zich de ouderen zeggen bij griep of zwakte, "bicer de Raboso e te fa bonsangui", drink Raboso en je zal je beter voelen.

De Raboso, een autochtoon en rustiek ras, is de eerste die ontkiemt en de laatste die geoogst wordt en groeit bij voorkeur in de grind- en kleigronden, aan de oevers en de uiterwaarden van de Piave-rivier.
Na de val van het Romeinse rijk behoort Raboso del Piave tot de meest gevraagde en gewaardeerde wijnen van de Republiek Venetië.
De "Vin da viajo" was de wijn die vertrok vanuit de havens van Venetië om vele bestemmingen te bereiken. De wijn was in staat om lange reizen aan te kunnen, zelfs in de meest gecompliceerde omstandigheden.

Na de Tweede Wereldoorlog begon Raboso del Piave echter te wankelen op zijn troon en de trend keerde om waardoor de aanplant bijna volledig verdween.
Pas halverwege de jaren negentig herleefde de Raboso door bekwame en moedige wijnmakers, ondersteund door de La Scuola Enologica di Conegliano en de Universiteit van Padua.

In 2011 werd één van de recentse DOCG-erkenningen gegeven aan de Malanotte del Piave, die pas in 2008 voor het eerst op de markt was gekomen, een Raboso del Piave gemaakt van 15 à 30% ingedroogde druiven.

De aanplant van druivenrassen.

67% van de geteelde variëteiten is bestemd voor de productie van witte wijnen.
Het wijngaardareaal in Veneto is het grootst van alle regio’s met 100.000 ha.
Als we de route volgen van west naar oost starten we aan het Gardameer met het gebied van de Bardolino en Valpolicella.
De blauwe druivenrassen die hier groeien zijn de Corvina, Corvinone, Rondinella en de meer in onbruik geraakte Molinara.

Voor de Soave is de Garganega hoofdrolspeler samen met de Trebbiano di Soave of Turbiana.

De Colli Euganei en de Colli Berici verbouwen vooral internationale druivenrassen zoals Pinot Noir, Cabernet Franc, Merlot en Cabernet Sauvignon.
Authochtone druivenrassen zijn de Durella, Vespaiolo, Moscato Bianco, Manzoni Bianco, Tocai Rosso en Marzemino.

In het deel ten noorden en oosten van Treviso is vooral Glera (Prosecco), Pinot Grigio, Carmenère, Merlot en Raboso del Piave aangeplant.

Het aantal herkomstbenamingen voor wijn in de regio Veneto: 14 DOCG, 29 DOC, 9 IGT.

Foodpairing.

Verbonden met de boeren- en zeevaarttraditie, is de Venetiaanse keuken zeer gevarieerd, dankzij de kooplieden van la Serenissima die peper, gember en saffraan uit het Oosten brachten en de verbeeldingskracht van lokale koks prikkelden.

Gerechten die tot de verbeelding spreken zijn de sarde in saor, gebakken sardines met ui, op smaak gebracht met azijn, suiker en vergezeld van pijnboompitten en rozijnen.
Of fegato alla veneziana, het perfecte huwelijk van kalfslever en uien.
Of bigoli (dikke eierpasta), geserveerd met traditionele sauzen zoals all’arna (eend), met sardea (sardines) of luganega (worst).
Of cansunziei, pasta gevuld met pompoen, spinazie, gekookte ham of snijbiet, geserveerd met gesmolten boter of gerookte ricotta.
Of sópa coàda, een pastei van duif vaak vergezeld van een kop bouillon.

Gezien de diversiteit aan wijnen en stijlen is het moeilijk hier alle combinaties te vermelden.
Check op onze website welke wijnen uit de regio Veneto bij welke gerechten passen.

Een zijdelingse vermelding, geniet na je Venetiaanse maaltijd van een goeie grappa want de plek die onlosmakelijk verbonden is met dit bekend distillaat ligt ook in deze regio, in Bassano del Grappa aan de voet van de berg Grappa.

De wijnen uit ons gamma.

Met Corte Adami en Bonotto delle Tezze zijn twee belangrijke herkomstgebieden goed aanwezig.
Corte Adami zorgt voor heerlijke Soave- en Valpolicella-wijnen, terwijl Bonotto delle Tezze voor Prosecco, Pinot Grigio en Raboso del Piave zorgt.

Zin om te proeven? Bestel ons Degustatiepakket Regio Veneto en je gaat op reis door deze bijzondere wijnregio.

Salute!